raadsvergadering 5 november 2020
Reactie VVD fractie op Programmabegroting en meerjarenbegroting:
Bezinning is nodig voor een gezonde toekomst van Nuenen c.a.
De voor ons liggende meerjaren begroting baart ons zorgen. De OZB stijgt. De lasten van afval zelfs bijna exponentieel. Nuenen is al een van de gemeentes met de hoogste woonlasten in Nederland, dat zal met het beleid van dit college voorlopig niet veranderen. Waarom zien we geen structurele maatregelen om de uitgaven te beteugelen? Het College laat Nuenen gewoon financieel naar de bliksem gaan.
De VVD ziet een begroting en meerjarenraming die geen vertrouwen wekken. Onze liquiditeitspositie is zorgelijk. De kasgeldpositie zit aan de limiet. De gemeente financiert nu al 24 miljoen euro, oplopend naar 31 miljoen in 2024 ten gevolge van investeringen. We overschrijden de komende jaren de renterisiconorm. De gemeente Nuenen leeft op de pof. Leningen worden met leningen afgelost met het argument dat we zo profiteren van een lage rente. Wethouder, ook voor gemeentes geldt: geld lenen kost geld.
Risico nummer 1 met stip is nog steeds onze grondpositie. Bijna 17 miljoen euro reëel risico! We hebben het dan concreet over woningbouw in Nuenen West en industrieterrein Eeneind West. Bij beide terreinen zien we problemen. We hebben geen alternatieve inkomstenbron die in deze orde van grootte in de buurt komt. Iedereen kan zien dat het fout gaat, en wat doet u?
Kan de wethouder ons zeggen welke structurele maatregelen er zijn genomen om onze afhankelijkheid van grondposities te verminderen?
Risico nummer 2 de WMO en jeugdhulp staan voor eenzelfde bedrag in de boeken als vorige jaren, i.e. euro 9 ton terwijl we beide jaren 2,5 ton uit de reservepot hebben moeten bijleggen. Structurele tekorten los je structureel op. Zegt het College nu controle te hebben over deze uitgaven? Toezegging? Zo niet, dan verzoekt de VVD het College bij deze voor de begroting 2022 aan te passen zodat geen beroep gedaan hoeft te worden op de algemene reserve.
Risico 3 en 4 hangen met elkaar samen. Het op orde brengen van de standplaatsen van de woonwagens inclusief sanering van de vervuilde grond. En nog is dit probleem ondanks herhaalde toezeggingen, veel inhuur van externe expertise, en keer op keer verhoging van het budget, niet opgelost.
En dan hebben we het nog niet over de impact van corona gehad. De maatregelen die genomen worden ten gevolgen van corona kosten geld. Daar moet je ook als gemeente zelf voorzieningen voor treffen, en niet alleen je hand ophouden bij de landelijke overheid en hopen dat de bijdrage de oplopende kosten dekt. Heeft de wethouder enig idee wat de werkelijke kosten voor onze gemeente zijn nu, in 2021 en later?
Inwoners en ondernemers hebben het zwaar in deze coronatijd. Het College doet er nog een schepje bovenop door huishoudens de komende jaren extra te belasten met een stijging van de gemeentelijke lasten op met name afval. De VVD wil juist in deze tijd waar mogelijk als gemeente pas op de plaats maken. De VVD dient hiertoe samen met de Combinatie een amendement in, waardoor de verhoging van de afvalstoffenheffing gemiddeld per huishouden met 45 euro tot 13 euro wordt verlaagd.
Waar hebben we zelf financieel invloed op? Moeten we bezuinigen of juist investeren? De kaasschaaf hanteren zoals nu hier en daar gebeurt of structureel keuzes maken? Zijn er naast inkomsten vanuit het rijk, OZB en afvalkosten, elders inkomsten uit te genereren. Waar kunnen we op sturen? Heeft het College onderzoek gedaan naar alternatieve vormen van inkomsten, zoals regiodeals, waar onze buurgemeentes volop van profiteren. Is er enige controle op alle uitgaven aan onderzoeken door externe bureaus? De VVD ziet graag een compleet overzicht tegemoet voor de volgende raadsvergadering.
De kostenpost van personeel stijgt van 4.8 miljoen voor 80 FTE in 2017 naar 7,2 miljoen voor 90 FTE in 2021 exclusief inhuur van personeel... Dit kan dus echt niet! Wat is hier aan de hand? Wat geven we eigenlijk uit aan inhuur van personeel? De VVD vindt dit een zeer zorgelijke ontwikkeling en ziet een beleidsplan graag tegemoet.
Twee grote investeringen domineren al jarenlang discussies in de gemeenteraad. De Hongerman en het Klooster. Investeringen in een sporthal, cultureel centrum en multifunctionele accommodatie. Jarenlange voorbereiding door ambtenaren, raadpleging met burgers werden in één raadsvergadering teniet gedaan. Tot op de dag van vandaag hebben we geen reëel kostenoverzicht van de nieuwe situatie. Graag ziet de VVD een overzicht tegemoet.
Voor het zomerreces zei de coalitie ja op het gepresenteerde raadsvoorstel met kostenplaatje voor het Klooster van ruim 9 miljoen. Uit antwoord op door de VVD gestelde vragen blijkt dat het Klooster Nuenen ons 25 jaar lang vanaf 2023 minstens 9 ton per jaar gaat kosten! Ofwel 19% van de totale OZB op woningen. Deze mega investering gaat ons de kop kosten. Als je er als gemeente financieel zo zwak voor staat, dan is er maar een conclusie mogelijk, heroverweeg dit besluit.
En bezinning en heroverweging over ons financiële beleid als geheel. Een toekomstbestendige gemeente heeft een gezond financieel beleid nodig. Met visie. Voor dergelijke grote investeringen is nu geen geld. We gaan zo failliet. Wederom is de burger de pinautomaat van de gemeente. Zadel onze inwoners niet op met enorme lasten. Maak keuzes. Voor Nuenen c.a. Voor de inwoners van nu, en van straks.
Reactie in vergadering na de tweede termijn.
Een paar dingen moeten me na de eerste beraadslagingen in deze vergadering van het hart.
We zitten met zijn allen in de raad van Nuenen en willen allemaal het beste voor Nuenen. In grote lijnen vinden we elkaar telkens op inhoud. Wij zijn niet tegen omdat we als oppositie tegen moeten zijn. We zijn niet bezig met verkiezingsretoriek. Wij geven mede sturing. Ook wij participeren in het gemeentelijke beleid en willen serieus genomen worden als we het oneens zijn op inhoud en/of kwaliteit. Dat geldt voor de vrijwilligersnota, de participatienota en nu de begroting. Een motie om met een andere oplossing te komen voor de ontsluiting van Nuenen West, is door de Raad juist zo opgesteld, dat zonder tijd en dus kosten te verliezen gekeken kon worden naar een aanvaardbaar alternatief...
Cijfers liegen niet zeggen ze. We krijgen een handleiding om de begroting te kunnen beoordelen op hoofdlijnen en constateren op basis daarvan dat de financiële positie van Nuenen kwetsbaar is en niet zo gezond is zoals de wethouder zegt. Een scenario analyse, sorry trend analyse maakt inzichtelijk waar we voor staan en waar we naar toegaan. Wethouder, zeg ons die trendanalyses toe.
Daarmee onderbouw je het maken van strategische keuzes.
Minder afhankelijk zijn van grondposities is o.i. een must. Daartoe moet je structureel maatregelen nemen. Welke heeft de wethouder tot nu toe genomen, die vraag staat nog steeds open.
De personeelskosten zijn aanzienlijk gestegen, dat gaf de portefeuille houder gisteren toe. Nog even ter reminder, we zijn van 70 FTE naar 80 FTE gegaan. Van 4.8 miljoen in 2017 naar 7.2 miljoen in 2021, dat is van nog geen 70.000 per FTE naar - bijna 90.000 euro per FTE. Dat komt o.i. niet alleen voort uit verhoging ten gevolge van gestegen CAO. Mind you. Exclusief inhuur van personeel. We vragen daarom dan ook om de toezegging van een personeel beleidsplan.
De voorgestelde stijging van woonlasten in éen keer ten bedrage van 45 euro per huishouden is o.i. hoog en nu niet nodig. Bedoeling dat het onderdeel afval budgetneutraal is, dat baten en lasten met elkaar in evenwicht zijn. Daar hangen de tarieven mee samen. Huishoudens hebben het al zwaar in deze tijd. We zijn dan ook met een amendement gekomen om deze kostenverhoging voor nu te beperken en de lastenverhoging te spreiden over meerdere jaren. Uitgaande van het principe de vervuiler betaalt, hoort straatreiniging o.i. bij generieke gemeentelijke kosten. Deze moet je niet doorbelasten aan individuele huishoudens. We willen dan ook de straatreiniging eenmalig dekken uit de algemene reserve, waarna de kosten voor straatreiniging met ingang van het jaar erop regulier moeten worden gedekt vanuit een andere passende kostenpost.
Wat betreft verduurzaming, maatschappelijk vastgoed, landbouw en versnelling verduurzaming. De VVD draagt verduurzaming een warm hart toe, en ziet verduurzaming als een van de beleidsinstrumenten die mee moeten worden genomen. Voor nu zetten we hier geen extra middelen voor in.
En wat betreft de toegenomen kosten voor huishoudelijke ondersteuning vanuit de WMO, daartoe volgen we de landelijke lijn, daar is de VNG immers al mee bezig.
Judith Tesser fractie voorzitter VVD Nuenen